اکوی قلب (اکوکاردیوگرافی) یک روش گسترده و غیر تهاجمی است که در آن با استفاده از امواج صوتی بی ضرر برای انسان تصویر اجزاء قلب و میزان سرعت جریان خون تعیین می‌شود. با استفاده از این روش می‌توان نمای دقیقی از دیواره‌های قلبی ، دریچه‌ها و ابتدای سرخرگهای بزرگ را بدست آورد. غیر تهاجمی بودن این آزمون از امتیازهای خاص آن به شمار می‌رود

اکوکاردیوگرافی بر اساس هدایت امواج صوتی با فرکانس بالا به قلب ودریافت پژواک آن توسط گیرنده خاصی می باشد. امواج صوتی ساده برای تصویر برداری مورد استفاده قرار می‌گیرند و هیچگونه اشعه یا موج خطرناکی به فرد انتقال پیدا نمی‌کند.

تفسیر اکوکاردیوگرافی (آزمایش اکو قلب) اطلاعات زیر را به دکتر می دهد:

• اندازه و شکل قلب و همچنین اندازه ، ضخامت و حرکات دیواره های قلب
• نحوه حرکت و جابجایی قلب
• قدرت پمپاژ قلب
• اینکه آیا دریچه های قلب به درستی کار می کنند یا خیر (نارسایی دریچه)
• اینکه آیا خون در دریچه های قلب شما به عقب نشت می کند (بازگشت مجدد) یا خیر
• اینکه آیا دریچه های قلب خیلی باریک باشد (تنگی) یا خیر
• وجود تومور یا رشد عفونی در اطراف دریچه های قلب شما

دلایلی که پزشک بخاطر ان اکو قلب میگیرد :

• اندازه قلب شما
• عضلات قلب ضعیف و آسیب دیده
• مشکلات دریچه قلب
• مشکلات مربوط به ساختار قلب
• تومور ها و لخته خون

انواع اکوکاردیوگرافی

نوع اکوکاردیوگرام شما به اطلاعات مورد نیاز پزشک، بستگی دارد.

• اکوکاردیوگرافی قفسه سینه (ترانس توراسیک)

در این روش اکو کاردیوگرافی

پزشک ژل روی پروب دستگاه (مبدل) می زند و پروب را محکم بر روی پوست قفسه سینه فشار می دهد تا انعکاس امواج صوتی قلب توسط پروب ضبط گردد.کامپیوتر انعکاس امواج را به تصاویر متحرک در مانیتور تبدیل می کند.

اگر ریه ها یا دنده ها دید را مسدود کنند، ممکن است به مقدار کمی از عامل تقویت کننده تزریق شده از طریق داخل وریدی نیاز باشد. این عامل به طور کلی بی خطر است و به خوبی تحمل می شود و باعث می شود ساختارهای قلب به وضوح در مانیتور نمایان شود.

• اکوکاردیوگرافی از طریق مری ( اکو مری یا ترانس ازوفاژیال)

از آنجا که مری به ساختار های قلبی نزدیک تر است، چنانچه پزشک تصاویر دقیق تری بخواهد یا گرفتن یک تصویر واضح از قلب با اکوکاردیوگرافی استاندارد (از طریق قفسه سینه) دشوار باشد، ممکن است اکو مری توصیه شود.

در این روش:

گلوی بیمار بی حس می شود و برای کمک به آرامش فرد از داروهای آرام بخش استفاده می شود.

یک لوله انعطاف پذیر حاوی پروب به پایین گلو و مری ( درون لوله ای که دهان را به معده وصل می کند) هدایت می شود. پروب انعکاس امواج صدا را از قلب شما ضبط می کند. سپس کامپیوتر انعکاس امواج را به تصاویر متحرک قلب تبدیل می کند، روی مانیتور قابل مشاهده می شود.

• اکوکاردیوگرافی داپلر (اکو داپلر)

اکو داپلر سرعت و جهت گردش خون در قلب را اندازه گیری می کند. از تکنیک های داپلر معمولاَ در اکوکاردیوگرافی های از طریق قفسه سینه (ترانس توراسیک) و اکو مری (ترانس ازوفاژیال) استفاده می شود. از روشهای داپلر برای بررسی مشکلات جریان خون و فشار خون در عروق قلب نیز می توان استفاده کرد. جریان خون نشان داده شده در مانیتور به گونه ای رنگ آمیزی می شود که به پزشک کمک کند هر نوع مشکلی را تشخیص دهد.

• اکوکاردیوگرافی استرس ( اکو استرس)

برخی از مشکلات قلبی به ویژه مشکلاتی که در شریان هایی که خون عضله قلب را تأمین می کنند (عروق کرونر) فقط در حین انجام فعالیت بدنی رخ می دهند. برای بررسی مشکلات عروق کرونر، اکو استرس توصیه می شود.

•  اکو استرس:

تصاویر اولتراسوند از قلب قبل و بلافاصله پس از قدم زدن بر روی تردمیل یا سوار شدن بر روی دوچرخه ثابت، گرفته می شود.

اگر بیمار قادر به ورزش نباشد، با تزریق یک دارو (دوبوتامین)، قلب به همان سختی پمپاژ می کند که انگار فرد در حال ورزش است و شرایط عروق کرونری فرد بررسی می شود (استرس اکو با تزریق دوبوتامین)

نتیجه اکوی طبیعی چگونه است؟

نتیجه طبیعی حاصل از این تست زمانیست که حفره های قلب و دریچه ها طبیعی به نظر رسیده و و درست عمل میکنند . به طور خاص ، این بدان معنی است که :

• هیچ لخته خونی قابل مشاهده و یا تومور در قلب شما وجود ندارد.
• دریچه های قلب شما به درستی باز و بسته می شوند. نشتی خون ، در آن ها وجود ندارد و یا نشانه هایی از عفونت مشاهده نمی گردد.
• اندازه گیری مقدار پمپاژ قلبی میتواند نشان دهد که آیا قلب می تواند خون کافی را برای اندام ها تامین نماید چرا که در غیر این صورت احتمال نارسایی قلبی بالا خواهد رفت .
• دیواره قلب و حفره ها در اندازه طبیعی هستند و عضلات دیواره قلب به درستی حرکت می کنند.
• پوشش قلب دارای ضخامت نرمالی بوده و حاوی مایعات اضافی نیست
• کسر تخلیه ای بطن چپ درصدی از خون که در طول یک ضربان قلبی از قلب خارج می شود. کسر تخلیه بطن چپ حدود 60 درصد طبیعی در نظر گرفته می شود.
• برون ده قلبی حجمی از خون است که قلب در هر دقیقه پمپاژ می کند. در حالت استراحت قلب بزرگسالان به طور متوسط (4.8 –4 ) لیتر خون در  دقیقه پمپ می کند.

آمادگی های لازم برای انجام اکوکاردیوگرافی چیست؟

مواد غذایی و داروها

برای اکوکاردیوگرافی از طریق قفسه سینه (ترانس توراسیک استاندارد) آماده سازی خاصی لازم نیست. طبق معمول می توانید غذا بخورید، بنوشید و داروها را مصرف کنید. اما برای اکوکاردیوگرافی از طریق مری  (اکو مری) باید چندین ساعت قبل از انجام اکو مری غذا نخورید.

اقدامات احتیاطی دیگر

برای انجام اکوکاردیوگرافی ترانس ازوفاژیال (اکو مری)،  بیمار آرام بخش دریافت می کند، لذا قادر به رانندگی نیست. این نکته را در نظر داشته باشید.