تست نوار عصب و عضله یک بررسی تشخیصی برای پی بردن به عملکرد عصب های بدن است. بدن انسان یک مولد الکتریسیته است و هدف از تولید این الکتریسیته انتقال پیام ها بین مغز و دیگر اندام هاست. انتقال پیام هایی بصورت حس لمس، درد، فشار، گرما در پوست و دیگر حسهایی مثل دیدن، شنیدن و …از اندام به مغز از طریق عصب انجام میشود. همچنین دستورات مغز به اندام ها برای انجام دادن کارهایی مثل حرکت دادن عضو از طریق ارسال پیام بوسیله عصب ها است. اعصاب این پیام ها را بصورت امواج الکتریکی منتقل میکنند دقیقاً مثل همان کاری که در سیم تلفن انجام میشود.

وقتی عصب کار خود را به درستی انجام نمیدهد این انتقال پیام و انتقال امواج الکتریکی دچار اختلال میشود. روشی وجود دارد که به وسیله آن میتوان شدت و سرعت و دیگر خصوصیات امواج الکتریکی که در طول عصب جریان دارند را ثبت کرد. به این روش یا تست، الکترودیاگنوستیک Electro-diagnostic testing میگویند. که یکی از راه های تست نوار عصب و عضله است.

هدف از انجام تست نوار عصب و عضله

عبارتست از بررسی نحوه فعالیت عصب و عضله در کنار هم. از جمله علائم رایج بیماران اسکلتی عضلانی عبارتست از:

• وجود درد در قسمتهای مختلف بدن
• احساس ضعف و خستگی
• احساس گزگز و مورمور شدن در نقاط مختلف بد
• احساس بی حسی در اندام مختلف بدن
• کمردرد با علایم انتشاری و وجود فشار دیسک یا ارتروز روی کمر
• گردن درد با علایم تنتشاری و وجود فشار دیسک یا ارتروز روی گردن

انواع

در یک بررسی الکترودیاگنوستیک معمولا دو تست نوار عصب و عضله انجام میشود که عبارتند از:

1. ) الکترومیوگرافی Electro-myography EMG که به آن نوار عضله هم میگویند.
2. ) مطالعه هدایت عصبی Nerve conduction studies NCS که به آن نوار عصبی هم میگویند.

از  تست های الکترودیاگنوستیک در بیماری هایی مثل سندرم کارپال تونل یا سندرم فشار به عصب آلنا در مچ دست یا بررسی سیاتیک یا دردهای گردن که به دست تیر میکشد، در بررسی تاثیر دیابت روی اعصاب و یا در بررسی آسیب عصب بعد از ضرباتی که به اندام وارد میگردد و بسیاری بیماری های دیگر استفاده میشود. دقت نوار عصب و عضله برای کشف مشکل همیشه زیاد نیست و گاهی اوقات با وجود بیماری در عصب ممکن است تست نکته غیر طبیعی را نشان ندهد.

تست نوار عصب و عضله باید توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و مغز و اعصاب انجام می شود.

کاربرد تست نوار عصب و عضله

تست نوار عصب و عضله در درمان بیماری های زیر کاربرد دارد:

• سندرم تونل کارپ (فشار بر روی عصب مدیان هنگام عبور از بین استخوان های مچ دست و تحت رباط عرضی)
• سندرم خروجی قفسه سینه (فشار بر روی شبکه بازویی،هنگام عبور این اعصاب از زیر استخوان ترقوه در شانه)
• گیرافتادن افتادن عصب اولنار (فشار بر روی عصب اولنار هنگام عبور از پشت آرنج)
• دردهای ناشی از مشکلات دیسک (فشار بر روی ریشه های عصبی هنگام خروج از ستون فقرات در گردن ویا کمر، مانند دردهای سیاتیک)
• احساس مور مور، گزگز وبی حسی اندام ها
• در تشخیص فشار روی ریشه های عصبی که از بین مهره ها عبور کرده و توسط دیسک صدمه دیده تحت فشار قرار می گیرند کمک کننده است و به پزشک معالج در تشخیص میزان ضایعه ایجاد شده توسط دیسک صدمه دیده کمک می کند. تست نوار عصب و عضله برای بررسی وضعیت بهبود پس از درمان دیسک کمر و گردن بصورت جراحی و یا روش های طب فیزیکی، موثر است.
• گاهی یک دیسک برای بیمار کمردرد ایجاد می کند اما بیمار کاملا بهبود می یابد اما پس از مدتی دوباره بیمار دچار درد می گردد. تعیین این مسئله که آیا این درگیری عصبی جدید است یا قدیمی با تست نوار عصب و عضله انجام می شود.

از چه مناطقی نوار عصب و عضله انجام می شود؟

نوار عصب در طیف وسیعی از بیماریها انجام می شود. بطور کلی اختلالات حس، حرکت یا علایم عصبی بسته به تشخیص پزشک ممکن است نیاز به نوار عصب داشته باشند. ضعف عضلات، پرش عضلات، درد عصبی از سایر مواردی است که نوار عصب و عضله به تشخیص کمک می کند.

بررسی عضله زبان در مواردی که اختلالات بلع و صدا وجود دارد انجام می شود انجام آن شبیه به نوار عصب سایر قسمتها است.

الکترومیوگرافی عضله مقعد در بی اختیاری مدفوع یا دردهای کف لگن کاربرد دارد. در موارد بی اختیاری ادراری بخصوص در خانمها الکترومیوگرافی اسفنکتر حالب نیز انجام می شود.

در ضعف عضلانی ممکن است تست خاصی بنام تحریک مکرر عصبی انجام شود. در این حالت تحریکهای مکرر بر روی عضلات مبتلا انجام شده و خستگی عضله توسط آن بررسی می گردد.

همانطور که اشاره شد علاوه بر نوار عصب و عضله تستهای دیگری وجود دارد که تحت عنوان الکترودیاگنوز تقسیم بندی می شوند در این تستها راههای شنوایی، بینایی، حسی و حرکتی بررسی می شود.

نوار عصب و عضله در نوزادان و کودکان نیز انجام می شود اما کودکان نیاز به مهارتهای بیشتری دارد.

چرا نوار عصب و عضله انجام می شود؟

دکتر متخصص مغز و اعصاب در مواردی که نشان دهنده وجود مشکلی در سیستم عصبی و عضلات است و یا احتمال خطایی در پیام رسانی وجود دارد این تست را تجویز می کند، زمانی که این علائم در بیمار ظاهر می شود نوار عصب و عضله به کار می رود

• گز گز کردن و یا به اصطلاح دیگر مور مور دست و پا و یا قسمتی از بدن
• احساس ضعف در عضلات
• درد ماهیچه ای و یا گرفتگی عضلات
• درد در برخی اندام

نتایج حاصل از تست نوار عصب و عضله اغلب برای کمک به رد و یا تشخیص برخی بیماریهایی است که در اینجا آورده شده

اختلالات و مشکلات عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا پلی میوزیت

بیماریهایی که ارتباط بین اعصاب و عضلات را تحت تاثیر قرار می دهند مانند میاستنی گراویس

اختلالات اعصاب خارج از نخاعو یا به عبارت دیگر اعصاب محیطی مانند سندروم تونل کارپال یا نوروپاتی محیطی

اختلالاتی که نورونهای حرکتی را درمغز و یا نخاع تحت تاثیر قرار می دهند مانند کمخونی های جانبی، بیماری ALS ( اسکلروز جانبی آمیوتروفیک ) و یا پولیو

خطرات و ریسک ها

نوارعصب و عضله (EMG) یک عمل کم خطر و با عوارض نادر است، یک خطر کوچک ناشی از خونریزی، عفونت و یا آسیب عصبی در قسمتی که نیدل وارد می شود وجود دارد که در موارد بسیار کم اتفاق می افتد.

رژیم غذایی و مراقبت ها

برای انجام این تست نیازی به رژیم غذایی خاص وجود ندارد و تنها زمانی که قرار است تست نوار عصب و عضله و EMG را برنامه ریزی و زمان بندی کنید از دکتر متخصص مغز و اعصاب سوال کنید که آیا لازم است داروهایی که مصرف می کنید را قطع کنید، اگر داروی پیریدوستیگمین (مهار کننده استیل کولین) مصرف می کنید از پزشک خود در رابطه با قطع آن سوال کنید.

چگونه برای انجام نوار عصب و عضله آماده شوم

قبل از انجام تست نوار عصب و عضله بهتر است از یک دوش و یا حمام کوتاه استفاده کنید و پوستتان چرب نباشد، ضمن اینکه از لوسیون و کرمهای چرب کننده در این موقع استفاده نکنید.

موارد احتیاطی دیگر

دکتر و متخصص مغز و اعصاب باید بداند آیا شما شرایط خاص پزشکی دارید و در این موارد باید به پزشک اطلاع بدهید، برفرض

• اگر یک دستگاه ضربان ساز و یا دستگاه الکتریکی دیگری را استفاده می کنید
• داروهای کم خونی استفاده می کنید
• و یا دچار هموفیلی هستید

تست نوار عصب و عضله و انتقال عصب در تشخیص بیماری‌های عصبی عضلانی مانند موارد زیر مفید است:

دیستروفی عضلانی: ضعف پیشرونده و از دست دادن توده عضلانی.

رادیکولوپاتی: درد و ضعف ناشی از عصب‌های نیش خورده از دیسک‌های فتق یا بیماری دیسک تخریبی.

نوروپاتی محیطی: درد عصبی در اثر آسیب به اعصاب محیطی.

میاستنی گراویس: ضعف عضلانی به دلیل مشکلات در اتصال عصب و عضله.

سندرم تونل کارپال: درد، بی حسی و گزگز شدن بازو به دلیل عصب فشرده.

سندرم گیلن باره: وضعیتی که سیستم ایمنی بدن به اعصاب بازوها و پاها حمله می‌کند.

بیماری شارکو ماری توث: بیماری ارثی که بر اعصاب تأثیر می‌گذارد و باعث ضعف عضلات پا و پایین پا می‌شود.