اگر به هر دلیلی نتوان ادرار را دفع کرد از سوند استفاده میکنیم . سوند ها انواع مختلفی دارند اما در کل لوله‌ای باریک و توخالی برای جمع‌آوری ادرار است که این لوله انعطاف پذیر درون مثانه فرستاده میشود تا ادرار را تخلیه کند .

انواع

سوندها از دو جنبه مهم با یکدیگر تفاوت دارند، اول نوع و محل قرارگیری و دوم مدت زمان باقی‌ماندن در محل سوندها دارای انواع گوناگونی هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

• سوندهای ساده یا نلاتون یا یکبار مصرف : سوند ساده یا نلاتون، نوعی از سوند است که برای تخلیه موقت ادرار از مثانه و همچنین تخلیه ترشحات بینی، دهان و ریه در زمانی که بیمار قادر به تخلیه آن‌ها نیست، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سوندها که خیلی انعطاف‌پذیر و نرم هستند، پس از تخلیه ادرار باید خارج شده و برای دفعات بعدی دوباره قرار داده شوند. این نوع برای تخلیه ادرار به درون مثانه فرستاده می‌شود و ادرار را به راحتی تخلیه می‌‌کند.

• سوند فولی (دوشاخه یا سه شاخه) : این سوندها در انتهای خود، یعنی در بخشی از سوند که پس از عبور کردن از مجرای ادرار به درون مثانه می‌رسد، کیسه کوچکی دارند. این کیسه کوچک ازطریق یک مجرای بسیار باریک در بدنه سوند با سوراخی که در انتهای دیگر سوند وجود دارد در ارتباط است.

بدین‌ ترتیب پزشک یا پرستار می‌تواند از طریق این سوراخ به مقدار مناسب مایع به داخل بفرستد و از این طریق کیسه کوچک پر از هوا شده و به قدری بزرگ می‌شود که دیگر امکان عبور آن از مجرای ادرار بیمار وجود ندارد و بنابراین سوند دیگر امکان خارج شدن از مثانه را ندارد.

پس هر زمان که بخواهند سوند را برای مدت طولانی در مثانه نگه دارند می‌توانند از این روش استفاده کنند، چرا که سوندهای معمولی فورا لیز می‌خورند و از مثانه خارج می‌شوند اما این سوندها به‌علت گیرکردن بادکنک در ابتدای مجرا، هیچ‌گاه خارج نمی‌شوند مگر اینکه پزشک یا پرستار با یک سرنگ بادکنک را خالی کند.

• سوند پترز : نوعي کاتتر بدون بالن است و براي درناژ نفروستومي و سيستوستومي به کار مي رود. اين وسيله به شکلي ساخته شده که بعد از آنکه در طي يک جراحي باز در عضوي تو خالي مانند مثانه قرارداده شود، در همان فضا باقي مي ماند.

• سوند فوق عانه یا سوپراپوبیک : این نوع سوندها، برخلاف سایر انواع آن، از قسمت‌های پایین شکم و از طریق پوست وارد بدن شده یا از طریق سوراخی که پزشک آن را در زیر مثانه ایجاد می‌کند، به داخل مثانه فرستاده می‌شود. این نوع سوندها به عنوان جایگزینی برای سوندهای مجرایی در نظر گرفته می‌شوند و می‌توانند مزایای بیشتری داشته باشند. از مزایای آن می‌توان به تمیز کردن آسان آن، استفاده راحت‌تر در طولانی مدت و این مسئله که فرستادن سوندها به داخل مثانه از طریق شکم راحت‌تر از مجرای ادرار است، اشاره کرد. این نوع سوندها همچنین معایبی مانند ایجاد عفونت نیز دارند که باید تحت نظر پزشک، مراقبت‌های لازم را برای جلوگیری از آن انجام داد.

• سوند حالب : این نوع سوندها، در دو انتهای خود دارای خمیدگی هستند که شبیه دم خوک است. به همین دلیل به این مدل، سوند دابل جی نیز گفته می‌شود که یک انتهای آن داخل لگنچه و انتهای دیگر داخل مثانه قرار گرفته و برای استفاده طولانی مدت، مناسب هستند. همچنین در شرایط وجود سنگ‌های اداری، بدخیمی لگنچه و انسداد، فیبروز خلف صفاقی و نقص‌های مادرزادی، از آن‌ها استفاده می‌شود. دلیل استفاده از سوندهای حالب، این است که جریان ادراری بین کلیه و مثانه قطع نشود و از طریق مجرای حالب ادامه داشته باشد.

جنس سوندهای حالب، اکثر پلاستیکی یا از ترکیبات آهن‌دار است و اندازه آن‌ها حدود 20 تا 34 سانتی‌متر می‌باشد. این لوله از انعطاف‌پذیری کاملی برخوردار است.

استفاده از سوندهای حالب، عوارضی مانند تخلیه زودرس ادرار، تکرر ادرار، درد در کلیه‌ها، ترشحات ادراری و خون در ادرار دارد که همه این موارد موقتی هستند و با برداشتن سوند از بین می‌روند.

• سوند بنیکه : این سوندها که در اصطلاح پزشکی سوند سوپراپوبیک هم نامیده می‌شوند، نسبت به دو نوع سوند قبلی کمتر به کار گرفته می‌شوند. برخلاف دو نوع سوند قبلی که برای کارگذاری آنها، لوله از درون مجرای ادرار رد می‌شد، در این موارد سوند از پوست قسمت‌های پایینی شکم وارد مثانه می‌گردد.یعنی توسط پزشک یا جراح سوراخی در پوست پایین شکم ایجاد می‌شود و سپس سوند از پوست و بافت‌های روی مثانه رد می‌شود تا به داخل مثانه برسد.

• سوند معده : سوندهای معده، لوله‌‌های تیوب مانند، بلند و نازک هستند که برای مواقعی استفاده می‌شود که فرد توانایی خوردن و آشامیدن را نداشته باشد و در این مواقع غذا از طریق بینی به معده می‌رسد. بعضی اوقات از این سوندها برای خوردن دارو نیز استفاده می‌شود و از طریق آن می‌توان شربت یا قرص را به صورت خردشده به بیمار داد.

هیچ‌گاه سر خود و بدون مجوز پزشک اقدام به خارج‌سازی سوند نکنید. به‌دنبال این کار ممکن است احتباس ادراری رخ دهد که بسیار دردناک و آسیب‌رسان است. در ضمن برخی از سوندها، نظیر سوندهای فولی که پیش از این توضیح دادیم برای خارج‌سازی نیاز دارند که در ابتدا بادکنک آنها تخلیه شود. بدون این کار، بادکنک در هنگام خروج مجرای ادراری را پاره می‌کند. پس خروج آنها را به فرد خبره در این زمینه واگذار کنید.

برای نصب انواع سوند میتوانید از خدمات مجموعه مبینا طب پارسی بهره مند شوید.