گاواژ چیست ؟

غذای مخصوص بیماران که در بیمارستان ها و مراکز درمانی مورد استفاده قرار می گیرد

برخی بیماری ها و حوادث افراد را زمین گیر می کند و مجبور به بستری در بیمارستان و منزل می شوند. در این شرایط رسیدگی به فرد برای پیشگیری از کاهش کیفیت زندگی و افزایش شانس درمان اهمیت زیادی دارد. مراقبت از بیمارانی که بلع خود را از دست داده اند از دشواری های مراقبت از بیماران بستری است. برای مراقبت از بیماران گاواژی ؛ آموزش تغذیه صحیح از طریق گاواژ ، پیشگیری از جمع شدن اخلاط در ریه و وقوع زخم بستر از وظایف اصلی پرستار بیمار یا پرستار سالمند است.

غذا خوردن از نیازهای اولیه همه افراد است. گاهی رفع این نیاز اولیه به علت برخی بیماری ها ، بی اشتهایی ، اختلال در بلع ، جراحی و … از طریق تغذیه دهانی امکان پذیر نمی باشد و باید از روش هایی نظیر تغذیه با لوله استفاده کرد ، به تغذیه از طریق لوله گاواژ می گویند. معمولاً در این روش لوله از راه بینی وارد معده شده و یا در موارد خاص با انجام عمل جراحی از راه شکم مستقیماً وارد روده کوچک می گردد. تغذیه با لوله به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت می باشد اما در اکثر موارد بعد از مدت کوتاهی فرد توانایی تغذیه از راه دهان را باز می یابد و به شرایط عادی برمی گردد.

نحوه مراقبت از بیماران گاواژی در منزل

گاهی به دلیل برخی مشکلات مانند عدم توانایی در بلع ناشی از سکته مغزی ،Als،بیماری های عصبی _عضلانی و غیره بیمار نیاز به تغذیه از راه سوند بینی-معدی (گاواژ) پیدا می کند. این روش حداکثر به مدت ۴-۶ هفته برای بیمار مناسب است و در صورت تداوم اختلال بلع پزشک روش دیگری برای تغذیه انتخاب میکند. در ادامه وظایف پرستار بیماران گاواژی در منزل را بیان می کنیم.

• اطمینان از قرارگیری لوله بینی معده ای در محل مناسب و به جلو راندن لوله بینی روده ای
• بررسی مداوم وضع بیمار و برقراری عملکرد لوله و مراقبت از دهان و بینی و حفظ بهداشت آنها
• بررسی مداوم از نظر بروز عوارض احتمالی و خارج کردن لوله

نکاتی که قبل از گاواژ باید رعایت نمود :

1. اگر بیمار دارای لوله تراکئستومی یا لوله تراشه است از نداشتن ترشحات مطمئن شوید در غیر این صورت ابتدا بیمار را ساکشن نموده و سپس عمل گاواژ را انجام دهید.
2. از قرار داشتن سوند معده در داخل معده اطمینان حاصل کنید بطوری که اگر با سرنگ ترشحات معده را بکشیم
3. محتویات معده به داخل سرنگ برگشت یابند .
4. هر ۳ ساعت به میزان ۳۰۰ سی سی مایعات داده شود .
5. بعد از انجام پروسبیجر گاواژ بهتر است نیم تا یک ساعت بیمار بصورت نیمه نشسته باشد
6. زمان نگهداری لوله معده ۵ تا ۷ روز می باشد .
7. جهت تعویض سوند معده به مراکز درمانی مراجعه نماید.
8. غذای بیمار را بعد از ۲۴ ساعت دور بریزید .
9. دمای غذای بیمار همسان با دمای اتاق باشد و از دادن غذای سرد و داغ به بیمار خود داری کنید .

روش انجام گاواژ

بعد از اطمینان از نداشتن ترشح و قرار گرفتن سوند در معده سوند معده را خم کرده ( بطوری که مانع از ورود هوا به داخل معده بیمار شود ) و سرنگ را جدا کرده و پیستون داخلی سرنگ را خارج کرده و پوسته سرگ را به سوند معده وصل می کنیم، ۳۰ تا ۵۰ سی سی آب را داخل سرنگ ریخته و سرنگ را به صورت عمودی و به طرف بالا و مستقیم گرفته و قبل از اتمام آب داخل لوله وعده غذایی بیمار را داخل سرنگ می ریزیم ( دقت داشته باشیم که هوایی داخل لوله بیمار نشود ) . بعد از اتمام غذا ۳۰ تا ۵۰ سی سی آب را داخل سوند معده ریخته تا لوله معده شسته شود .بعد از انجام گاواژ برای جلوگیری از وارد شدن هوا به معده بیمار،سوند معده را خم کرده و پس از شستشوی سرنگ پیستون را وارد سرنگ نموده و به سوند معده وصل می کنیم .